نام نویسنده:محمدرضا خداشناس
تاریخ انتشار:بهمن 1395
دریافت فایل کامل گزارش: tdcspain-pathways
در اینجا قصد داریم ابتدا به صورت مختصر مطالبی درمورد تحریک جریان مستقیم فراجمجمه ای[1] یا tDCS بیان نموده و سپس کمی در مورد مکانیسم های درد و مسیر انتقال آن صحبت کنیم. ارتباط این دو از آنجایی قابل بررسی است که برای تسکین درد (به خصوص دردهای نوروپاتیک[2]) تا کنون از روش های دارویی و حتی جراحی استفاده می شود که عوارض و مشکلات خاص خودشان را دارد. در این بین، tDCS به عنوان روشی نوین برای تحریک مغزی که ارزان، ساده، قابل دسترس و تقریبا بدون عوارض جانبی است، بسیار متوجه قرار گرفته است. ما در این پروژه همانطور که گفته شد، به بررسی روش تحریک جریان مستقیم و مسیر های انتقال درد می پردازیم، و درنهایت هم با ارائه ی مدلی مبنی بر روش دیفرانسیل محدود[3] و مدلی با استفاده از مدل تغییریافته ی هاچکین هاکسلی، به بررسی و مدلسازی انتشار[4] و انتقال درد پرداخته و این نظریه که تحریک جریان مستقیم فراجمجمه ای یا tDCS می تواند روی تسکین درد[5] موثر باشد را مورد بررسی قرار می دهیم.
تحریک جریان مستقیم فرا جمجمه ای چند سالی است که دوباره باز تعریف شده و به دلیل درمان هایی که می توان با این روش به آن دست یافت, در سال های اخیر بسیار مورد توجه و علاقه قرار گرفته است. از جمله موارد درمانی و بهبود که مورد تایید محققین قرار گرفته است : درمان یا کاهش اثر افسردگی, میگرن, سکته های مغزی و بهبود عملکرد حرکتی, ولع مصرف مواد مخدر و بهبود درد های مزمن می باشد[1, 2].
تحریک از طریق الکترودها به قشر مغز اعمال می شود و تحریک نواحی مختلف مغزی را از طریق ایجاد جریانات مستقیم ضعیف، فراهم می کند. بسته به قطبیت تحریک، افزایش یا کاهش موقتی در تحریک پذیری مناطق قشری مغز ایجاد می گردد.
مکانیسم های دقیق تاثیر میدان های خارجی اعمالی روی فعالیت جمعیت های نورونی موجود در قشر مغز، هنوز به خوبی مشخص نیست[3].
اما همان طور که می دانید، درد یک پدیده ی تجربی و فیزیکی است که قابل اندازه گیری مستقیم به صورت عینی نیست. طبق تعریف انجمن بین الملی مطالعه ی درد[6]، درد، یک احساس ناخوشایند و یک تجربه ی عاطفی است که مرتبط با صدمات بافت است و یا درارتباط با چنین صدماتی توصیف شده است[4].
اگر بخواهیم انواع درد را دسته بندی کنیم، معمولا آن را به دو دسته ی درد تند و درد کند تقسیم بندی می کنند. نوسیسپتور[7] ها یا گیرنده های درد، روی نواحی مختلف بدن از جمله پوست قرار دارند که درد تند توسط فیبرهای عصبی مایلین دار[8] به اسم Aδ-fiber ها، با سرعتی در حدود 5 تا 40 متر برثانیه، منتقل شده و درد کند نیز، توسط فیبرهای عصبی بدون مایلین[9] به اسم C-fiber ها با سرعتی پایین در حدود 0.5 تا 2 متر بر ثانیه، منتقل می شوند[5].
این فیبرهای عصبی که مسئول انتقال سیگنال های درد هستند، اطلاعات مربوط به درد را که از محرک درد گرفته شده، به صورت پتانسیل عمل[10] به سمت نخاع و سپس مغز می فرستند. این کار به گونه ای است که هرچه شدت درد بیشتر باشد، نرخ آتش[11] مربوط به این پتانسیل های عمل که به صورت فعالیت نورونی اسپایکی[12] می باشد، نیز بیشتر است. درحقیقت فرکانس این قطارهای پالس (پتانسیل عمل) با افزایش تحریک دردآور بیرونی یا درونی، بیشتر می شود[6].
ما برای اینکه ببینیم این مسیر های درد چگونه است و بتوانیم به صورت فیزیکی و شهودی مدلی از آن را داشته باشیم، از روش عددی دیفرانسیل محدود برای نمایش این مسیر انتقال درد از محرک دردآور تا نخاع یا مغز استفاده کردیم.
سپس با مشخص شدن این مسیر ها، می توانیم امیدوار باشیم تا نحوه ی مدلسازی و تسکین درد را که توسط تحریک مغزی اعمال شده است، پیدا کرده و گامی رو به جلو و فراتر از مدلسازی های صرفا در حوزه ی مکانیسم و انتشار درد، و همچنین فراتر از مدلسازی های صرفا در حوزه ی تحریکات مغزی (که تعدادشان بسیار نادر می باشد) در راستای بهبود کیفیت زندگی بیماران، با ترکیب این دو مقوله ی مهم، برداریم.