نام نویسنده:عطیه بیانی
تاریخ انتشار:بهمن 1395
دریافت فایل کامل گزارش:atiyeh-bayani-93133090
میگرن به صورت سردردهای متوسط تا شدید با حملات مکرر گفته میشود که گاها به دنبال اختلالات بینایی، حسی، حرکتی و تکلمی میباشد. این بیماری یکی از شایعترین اختلالات عصبی – عروقی است و میتواند سطوح قابل توجهی از ناتوانی را سبب شود. این بیماری دارای چهار مرحلهی مجزا است: مرحله پیشنشانه [1] که با اشکال در تمرکز، خمیازه کشیدن و خستگی همراه است؛ مرحله اورا[2] با انواع اختلالات حسی؛ مرحله سردرد[3] که اغلب این سردردها یکطرفه و ضرباندار هستند؛ و مرحله پساثر[4] که با خستگی، مشکل در تمرکز و تداوم حساسیت به نور، صدا و بو همراه است. همچنین براساس وجود یا عدم وجود هر مرحله میتوان میگرن را به انواع مختلف دستهبندی کرد. دو دسته اصلی آن میگرن بدون اورا[5] (MWoA) و میگرن همراه با اورا [6] (MWA) میباشد.
تاکنون مطالعات بسیار گستردهای در مورد پاتوفیزیولوژی و منشا بروز این سردردها انجام شده است، اما محققین هنوز به یک جمعبندی جامع در این رابطه نرسیدهاند. دو تئوری کلی برای بیان پاتوفیزیولوژی این بیماری وجود دارد. نتایج برخی مطالعات حاکی از آن است که رخدادهایی در ساقه مغز که مولد میگرن[7] (MG) نامیده شدهاند سبب ایجاد میگرن میشود. به صورت خلاصه، در این تئوری بیان میشود که اختلال در عملکرد ساقه مغز باعث ایجاد درد میشود و اتصالات بعدی (مستقیم و غیرمستقیم) ساقه مغز سبب تغییرات عصبی ایجاد شده در مراحل قبل از سردرد (شامل علایم مرحلهی پیشنشانه و مرحلهی اورا) میشود. علاوه بر این نتایج حاصل از تصاویر میگرن با اورا پدیدهیSpreading Depression (SD) را علت ایجاد این عارضه میدانند. در تئوری SD، میگرن این گونه بیان میشود که موج قشری سیستمهای عصبی اورا را ایجاد میکند و میتواند باعث درد در مرحلهی سردرد شود که بعد از اورا اتفاق میافتد. تا به امروز این دو تئوری در مقابل یکدیگر قرار گرفتهاند ولی به نظر میرسد که با هم ناسازگار نباشند.
در ادامه تحریک اولیه، دیده شده است که قبل از بروز علایم اورا، کمخونی در کورتکس خلفی باعث بروز موج مهاری CSD[8] در سطح قشر مغز می شود که از خلف تا ناحیه حسی در لب آهیانهای ادمه دارد. این موج مهاری با افزایش پتاسیم خارج سلولی و سدیم داخل سلولی در نرونها باعث دپلاریزه شدن نرونها و به دنبال آن بروز علایم اورای بینایی، دپلاریزه شدن آستروسیتها، خروج موادی مانند پتاسیم، ATP و eicosanoid و به دنبال آن اثر روی گشادشدن عروق داخل مغز میشود. در ادامه که بین میگرن با و بدون اورا مشترک است در اثر بروز حالت التهابی و خروج مواد محرک گیرندههای درد تریژمینال فعال شده و مسیر درد در کل سیستم مغزی فعال میشود و هر چه فعالیت این مسیر بیشتر و طولانیتر شود پدیده حساسیت[9] و مقاومتر شدن به درمان رخ میدهد.
با توجه به اینکه علت اصلی این بیماری ناشناخته است، درمانها در این بیماری میتواند متوجه هر یک از اختلالات مشاهده شده در بیماری باشد. درمانهای میگرن را میتوان در دو دستهی درمانهای دارویی و غیردارویی در نظر گرفت. از بین روشهای غیردارویی درمان الکترومغناطیسی از تاریخچه کوتاه اما موفقی برخوردار است. نتایج مطالعات مختلف حاکی از کاهش فرکانس بروز حملات و کاهش استفاده از دارو در مقایسه با گروه شاهد بوده است. از معایب مطالعات انجامشده میتوان به عدم ارایه دوزیمتری، عدم مقایسه با دارودرمانی و عدم بیان مکانیسم اثر درمان اشاره کرد.
میتوان سازوکار احتمالی اثر درمانهای الکترومغناطیسی را در چهار مکانیسم الکتروفیزیولوژیک، عروقی، ژنتیکی و الکتروشیمیایی قرار داد. در ابتدا باید اختلالات مرتبط با هریک از این چهار مکانیسم در بیماری میگرن را شناسایی و سپس امکان تاثیرگذاری میدانهای الکترومغناطیس (از جملهی این روشها میتوان به tDCS[10] و EMF[11] اشاره کرد) بر این اختلالات را با توجه به ویژگی و نفوذسنجی آنها مورد بررسی قرار داد. برای مثال باید امکان تاثیرگذاری امواج الکترومغناطیسی بر روی عروق درگیر در پاتوفیزیولوژی بیماری میگرن که در ناحیهی معینی از سطح مغز قرار دارند را بررسی کرد. در این صورت میتوان مکانیسم اثر این نوع درمان را مکانیسم عروقی دانست. به عنوان مثال دیگر، باید بررسی کرد که آیا این میدانها قادر به مهار انتشار موج CSD در سطح قشر مغز میباشند یا خیر. با پاسخ به این سوال میتوان به این نتیجه رسید که این میدانها مکانیسم اثر الکتروفیزیولوژیک دارند یا خیر.
نکتهای که در رابطه با بیماری سیکلی مانند میگرن وجود دارد این است که در طی فازهای مختلف پارامترهای پایه نظیر تحریکپذیری قشر مغز، فعالیت سیستم مهاری، قطر عروق متناسب تغییر خواهدکرد و مطالعات نشان دادهاند که تاثیر میدانهای الکترومغناطیس به شدت وابسته به شرایط اولیهی پارامتر تحت اثر میباشد. از این رو درمان مورد استفاده باید متناسب با فاز بیماری باشد و در نتیجه میتوان درمانهای مجزایی در مرحلهی اورا و مرحلهی سردرد و همچنین پیشگیری در مرحلهی بدون حمله داشت.