اثر میدان الکتریکي و مغناطیسي بر میگرن بر اساس یکي از سازوکارهای موثر بر اجزای دخیل در میگرن

نام نویسنده:عطیه بیانی

تاریخ انتشار:بهمن 1395

دریافت فایل کامل گزارش:atiyeh-bayani-93133090

میگرن به صورت سردردهای متوسط تا شدید با حملات مکرر گفته می­شود که گاها به دنبال اختلالات بینایی، حسی، حرکتی و تکلمی می­باشد. این بیماری یکی از شایع­ترین اختلالات عصبی – عروقی است و می­تواند سطوح قابل توجهی از ناتوانی را سبب شود. این بیماری دارای چهار مرحله­ی مجزا است: مرحله پیش­نشانه [1] که با اشکال در تمرکز، خمیازه کشیدن و خستگی همراه است؛ مرحله اورا[2] با انواع اختلالات حسی؛ مرحله سردرد[3] که اغلب این سردردها یک­طرفه و ضربان­دار هستند؛ و مرحله پس­اثر[4] که با خستگی، مشکل در تمرکز و تداوم حساسیت به نور، صدا و بو همراه است. همچنین براساس وجود یا عدم وجود هر مرحله می­توان میگرن را به انواع مختلف دسته­بندی کرد. دو دسته اصلی آن میگرن بدون اورا[5] (MWoA) و میگرن همراه با اورا [6] (MWA) می­باشد.

     تاکنون مطالعات بسیار گسترده­ای در مورد پاتوفیزیولوژی و منشا بروز این سردردها انجام شده است، اما محققین هنوز به یک جمع­بندی جامع در این رابطه نرسیده‌اند. دو تئوری کلی برای بیان پاتوفیزیولوژی این بیماری وجود دارد. نتایج برخی مطالعات حاکی از آن است که رخدادهایی در ساقه مغز که مولد میگرن[7] (MG) نامیده شده‌اند سبب ایجاد میگرن می­شود. به صورت خلاصه، در این تئوری بیان می­شود که اختلال در عملکرد ساقه مغز باعث ایجاد درد می­شود و اتصالات بعدی (مستقیم و غیر­مستقیم) ساقه مغز سبب تغییرات عصبی ایجاد شده در مراحل قبل از سردرد (شامل علایم مرحله­ی پیش­نشانه و مرحله­ی اورا) می­شود. علاوه بر این نتایج حاصل از تصاویر میگرن با اورا پدیده­یSpreading Depression (SD) را علت ایجاد این عارضه می­دانند. در تئوری SD، میگرن این گونه بیان می­شود که موج­ قشری سیستم­های عصبی اورا را ایجاد می­کند و می­تواند باعث درد در مرحله­ی سردرد شود که بعد از اورا اتفاق می­افتد. تا به امروز این دو تئوری در مقابل یکدیگر قرار گرفته­اند ولی به نظر می­رسد که با هم ناسازگار نباشند.

     در ادامه تحریک اولیه، دیده ­شده­ است که قبل از بروز علایم اورا، کم­خونی در کورتکس خلفی باعث بروز موج مهاری CSD[8] در سطح قشر مغز می شود که از خلف تا ناحیه حسی در لب آهیانه­ای ادمه دارد. این موج مهاری با افزایش پتاسیم خارج سلولی و سدیم داخل سلولی در نرون­ها باعث دپلاریزه شدن نرون­ها و به دنبال آن بروز علایم اورای بینایی، دپلاریزه شدن آستروسیت­ها، خروج موادی مانند پتاسیم، ATP و eicosanoid و به دنبال آن اثر روی گشادشدن عروق داخل مغز می­شود. در ادامه که بین میگرن با و بدون اورا مشترک است در اثر بروز حالت التهابی و خروج مواد محرک گیرنده­های درد تریژمینال فعال شده و مسیر درد در کل سیستم مغزی فعال می­شود و هر چه فعالیت این مسیر بیشتر و طولانی­تر شود پدیده حساسیت[9] و مقاوم­تر شدن به درمان رخ می­دهد.

     با توجه به این­که علت اصلی این بیماری ناشناخته است، درمان­ها در این بیماری می­تواند متوجه هر یک از اختلالات مشاهده شده در بیماری باشد. درمان­های میگرن را می­توان در دو دسته­ی درمان­های دارویی و غیردارویی در نظر گرفت. از بین روش­های غیردارویی درمان الکترومغناطیسی از تاریخچه کوتاه اما موفقی برخوردار است. نتایج مطالعات مختلف حاکی از کاهش فرکانس بروز حملات و کاهش استفاده از دارو در مقایسه با گروه شاهد بوده است. از معایب مطالعات انجام­شده می­توان به عدم ارایه دوزیمتری، عدم مقایسه با دارودرمانی و عدم بیان مکانیسم اثر درمان اشاره کرد.

     می­توان سازوکار احتمالی اثر درمان­های الکترومغناطیسی را در چهار مکانیسم الکتروفیزیولوژیک، عروقی، ژنتیکی و الکتروشیمیایی قرار داد. در ابتدا باید اختلالات مرتبط با هریک از این چهار مکانیسم در بیماری میگرن را شناسایی و سپس امکان تاثیرگذاری میدان­های الکترومغناطیس (از جمله­ی این روش­ها می­توان به tDCS[10] و EMF[11] اشاره کرد) بر این اختلالات را با توجه به ویژگی­ و نفوذسنجی آن­ها مورد بررسی قرار داد. برای مثال باید امکان تاثیرگذاری امواج الکترومغناطیسی بر روی عروق درگیر در پاتوفیزیولوژی بیماری میگرن که در ناحیه­ی معینی از سطح مغز قرار دارند را بررسی کرد. در این صورت می­توان مکانیسم اثر این نوع درمان­ را مکانیسم عروقی دانست. به عنوان مثال دیگر، باید بررسی کرد که آیا این میدان­ها قادر به مهار انتشار موج CSD در سطح قشر مغز می­باشند یا خیر. با پاسخ به این سوال می­توان به این نتیجه رسید که این میدان­ها مکانیسم اثر الکتروفیزیولوژیک دارند یا خیر.

     نکته­ای که در رابطه با بیماری سیکلی مانند میگرن وجود دارد این است که در طی فازهای مختلف پارامترهای پایه نظیر تحریک­پذیری قشر مغز، فعالیت سیستم مهاری، قطر عروق متناسب تغییر خواهدکرد و مطالعات نشان داده­اند که تاثیر میدان­های الکترومغناطیس به شدت وابسته به شرایط اولیه­ی پارامتر تحت اثر می­باشد. از این رو درمان مورد استفاده باید متناسب با فاز بیماری باشد و در نتیجه می­توان درمان­های مجزایی در مرحله­ی اورا و مرحله­ی سردرد و همچنین پیشگیری در مرحله­ی بدون حمله داشت.

 

 

 


[1] Prodromal Phase

 

 

[2] Aura Phase

 

 

[3] Headache Phase

 

 

[4] Postdrome Phase

 

 

[5] Migraine Without Aura

 

 

[6] Migraine with Aura

 

 

[7] Migraine Generator

 

 

[8] Cortical Spreading Depression

 

 

[9] Sensitization

 

 

[10] transcranial Direct Current Stimulation

 

 

[11] Electromagnetic Field

 

 

 

 

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *